1. Wprowadzenie Przemiany wywołane w Polsce transformacją społeczno-gospodarczą i ustrojową oraz związane z tym przechodzenie Polski od gospodarki centralne planowanej do gospodarki rynkowej, sytuacja na światowych rynkach żywnościowych oraz rozpoczęty proces integracji z Unią Europejską powoduje zmniejszanie zaangażowania zasobów wytwórczych rolnictwa dla potrzeb produkcji żywności. Staje się zatem konieczne dokonanie również przekształceń strukturalnych polskiej wsi, gdzie jak dotychczas zakres przemian jest niezadowalający. Zgodnie z zasadami działania gospodarki rynkowej wszelkie przeobrażenia wsi będą podporządkowane celowi wzrostu efektywności i jakości wytwarzania żywności w długim okresie przy uwzględnieniu racjonalnego wykorzystania całości zasobów obszarów wiejskich. Zwalniane zasoby z powodu niskiej wydajności (wysokiego kosztu produkcji) będą wykorzystane w kreowaniu funkcji poza rolniczych na obszarach wiejskich tak w obrębie gospodarstwa jak i poza nim. Funkcje te tworzą określone wartości użytkowe dla wybranych segmentów nabywców. Głęboka restrukturyzacja polskiej wsi zmierzać będzie do wielofunkcyjności obszarów wiejskich. Już od dawna w krajach wysokorozwiniętych wielofunkcyjność obszarów wiejskich uznaje się za główną metodę ich aktywizacji. Polega ona na alokacji na wsi różnych form działalności gospodarczej i usługowej o charakterze nierolniczym, które tworzą dodatkowe miejsca pracy. Są one wspierane przez instytucje doradczo-promocyjne, finansowe i fundusze publiczne. Funkcje pozarolnicze produkcyjne i usługowe mają bowiem wpływ na zmniejszenie stopy bezrobocia, dysparytetu dochodowo-socjalnego ludności wiejskiej oraz sprzyjają powstawaniu wydajnych struktur organizacji produkcji rolnej. Wielofunkcyjność zagospodarowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej zapobiega zjawiskom depopulacji wielu regionów zagrożonych tym procesem oraz umożliwia likwidację przeludnienia agrarnego w innych terenach rolnych. Obecnie obszary wiejskie w Polsce cechuje duże zróżnicowanie struktury funkcjonalnej, ale zjawisku temu nie towarzyszy aktywizacja funkcji. |